Emre ERGÜL
1) Amerika Birleşik Devletleri: ABD şu anda günde 13 milyon varilden fazla (şimdiye kadarki herhangi bir ülkeden daha fazla) ham petrol üretiyor ve kısa ve orta vadede sürekli bir artışa doğru gidiyor.
ABD Enerji Bilgi İdaresi’nin (EIA) son verilerine göre, ABD ham petrol üretimi eylül ayında günlük 13.236 milyon varil ile yeni bir rekora ulaştı. 2024 harcamalarındaki hafif düşüşe rağmen, verimlilik kazanımları ve teknolojik ilerlemelerin etkisiyle ABD üretim büyümesinin devam etmesi bekleniyor. EIA’nın aralık ayındaki Kısa Vadeli Enerji Görünümü’nde (STEO) bu yıl ABD ham petrol üretiminin günlük ortalama 12.93 milyon varil olarak belirlendiği ve gelecek yıl ortalama 13.11 milyon varile yükseleceği belirtildi.
Artan üretim aynı zamanda ABD ham petrol ve petrol ürünleri ihracatının da artmasına yol açıyor. Oilprice şu yorumu ekledi: “ABD üretimindeki bu artış küresel petrol dinamiklerini etkiliyor. Suudi Arabistan ve Rusya gibi OPEC+ ülkeleri piyasa fiyatlarını yönetmede zorluklarla karşı karşıya.”
2) Suudi Arabistan: OPEC ve OPEC+ grubunun lideri Suudi Arabistan, bu yıl dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi oldu. Suudi ham petrol üretimi 2023’ün ilk yarısında ortalama 10.2 milyon varil civarındaydı, ancak temmuz ayından bu yana Krallık, gönüllü olarak günde 1 milyon varillik ekstra üretim kesintisi uyguladı. Bu yüzden de üretimi yılın ikinci yarısında ortalama 9 milyon varil oldu.”Piyasa istikrarını amaçladığı”nı belirten Suudilerin yaptığı kesinti, başta ABD olmak üzere Brezilya, Kanada, Guyana ve Norveç gibi OPEC+ üyesi olmayan üreticilerin artan üretimleriyle kısmen dengelendi.
3) Rusya: Suudi Arabistan’la OPEC+ ittifakına giren Rusya’nın günde 9 milyon varil ham petrol ürettiğine inanılıyor. Son OPEC+ toplantısında Rusya, ihracat kesintisini 2024 yılının ilk çeyreğinde günde 500 bin varile derinleştireceğini söyledi.
4) Kanada: Rusya ve Suudi Arabistan piyasaya arzı keserken, Kuzey Amerika üretimini artırıyor. Geçtiğimiz yıl, Kanada petrol üretimi günde 4.86 milyon varil ile rekor seviyeye ulaştı. Oilprice’a konuşan analistlere göre, Kanada’nın ham petrol üretimi 2025’e kadar yüzde 8 artacak.
5) Irak: OPEC’in ikinci büyük üreticisi Irak, günlük ortalama 4.3 milyon varil üretimle bu yıl dünyanın 5’inci büyük petrol üreten ülkesi oldu.
Petrol fiyatları, Gazze ve Kızıldeniz ile yüzde 3.7 arttı
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) en geç mayıs ayında faiz indirimlerine başlayabileceğine yönelik fiyatlamalar ve “yumuşak iniş” ihtimalinin güçlenmesi, emtia piyasalasını pozitif etkilemeyi sürdürüyor. Geçen hafta değerli metallerde paladyum hariç yükseliş eğilimi öne çıktı: Altın yüzde 1.7, gümüş yüzde 2.6, platin yüzde 2.9 değer kazanırken, paladyum yüzde 0.3 değer kaybetti. Baz metallerde de geçen hafta yükseliş eğilimi hakimdi.
Tezgah üstü piyasada bakır yüzde 1.4, kurşun yüzde 2.5, alüminyum yüzde 3, nikel yüzde 1.6, çinko yüzde 2.3 artış kaydetti. Enerji grubuna bakıldığında da haftayı Brent petrol yüzde 3.7, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğalgaz yüzde 3.5 artışla kapattı. Petrol fiyatları, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıları, küresel petrol rezervlerinin çoğunu barındıran Ortadoğu’da artan gerginlik ve Kızıldeniz’deki gemileri hedef alan eylemlerin etkisiyle yükselişini sürdürüyor. Tarım grubunda geçen hafta karışık bir seyir izlendi.
Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday yüzde 2.6, mısır yüzde 2.2, soya fasulyesi yüzde 2.1 değer kaybederken, pirinç yüzde 1 değer kazandı. ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te işlem gören pamuk yüzde 0.1, kahve yüzde 2.1, kakao yüzde 1.1 yükseliş kaydederken, şeker yüzde 7.5 azaldı. Kakao, geçen hafta ton başına 4 bin 334 dolarla zirve tazeledi.
Irak, Nijerya ve Kongo, OPEC’e bağlılıklarını teyit ettiler
Angola’nın geçen hafta yaptığı ayrılma çıkışının ardından Irak, Nijerya ve Kongo Cumhuriyeti, OPEC’e olan bağlılıklarını teyit ettiler. Kongo Hidrokarbonlar Bakanı Bruno Jean-Richard Itoua, “OPEC ve OPEC+’nın kalbindeki birlik ve beraberliğe olan güçlü desteğimizi yineliyoruz” dedi. Nijerya Petrolden Sorumlu Devlet Bakanı Heineken Lokpobiri, “OPEC’in hedeflerine bağlılığımızda kararlıyız ve sadece ulusumuzun sınırları içinde değil kıta genelinde yankı bulan endişeleri ele almak için örgütle aktif bir şekilde etkileşim halindeyiz” dedi.
Angola gibi Nijerya da OPEC liderleriyle 2024 yılı üretim kotası konusunda anlaşmazlık yaşadı, ancak bu durum grubun 30 Kasım’daki son toplantısında çözüme kavuşturulmuş gibi görünüyor. Petrol Bakanlığı sözcüsü Assem Jihad da OPEC’in “küresel petrol piyasasında istikrarı sağlamak için arz ve talep arasında en yüksek oranlarda denge sağlamaya” çalıştığını söyledi. Angola perşembe günü Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nden ayrılarak grubun üye sayısını 12 ülkeye düşürdü.
